Pojęcia kredyt i pożyczka w mowie potocznej bywają bardzo często stosowane zamiennie. Wiele osób sądzi bowiem, że oba odnoszą się do tego samego produktu finansowego. W praktyce sprawa wygląda jednak inaczej, a różnica między pożyczką a kredytem jest znacząca. W tym artykule wyjaśnimy, czym różni się kredyt od pożyczki i co dla osób korzystających z takiego wsparcia finansowego oznaczają te różnice.

Najważniejsze informacje:

• Kredyt, regulowany przez Prawo bankowe, jest udzielany wyłącznie przez banki i SKOK-i, zawsze odpłatnie, na ściśle określony cel, na podstawie pisemnej umowy i często wymaga zabezpieczenia.
• Pożyczka, regulowana przez Kodeks cywilny, może być udzielana przez osoby fizyczne, firmy pożyczkowe oraz instytucje pozabankowe, a środki mogą być przeznaczone na dowolny cel. Umowa nie zawsze musi być pisemna, a świadczenie może być darmowe.
• Zrozumienie różnic między tymi dwoma produktami pomaga podjąć świadomą decyzję i zabezpieczyć własne interesy finansowe.

Co to jest kredyt?

Zasady zawierania umów kredytowych reguluje art. 69 ustawy Prawo bankowe. Przeczytamy tam, że umowa kredytu to zobowiązanie się banku do oddania do dyspozycji klienta uzgodnionej kwoty pieniędzy:

• Która może zostać przeznaczona wyłącznie na konkretny, ustalony cel;
• Na czas określony poprzez umowę. 

To, w jaki sposób kredytobiorca korzysta z dodatkowych środków, wynika ściśle z warunków umowy. Spłata kredytu bankowego odbywa się najpóźniej w wyznaczonym umową terminie i składa się z pożyczonego kapitału oraz kosztów — najczęściej prowizji oraz oprocentowania. 

Innymi słowy, kwestie typowe dla kredytu, które odróżniają go od pożyczki, to:

• Instytucje udzielające — wyłącznie banki oraz instytucje kredytowe;
• Cel — kredyt musi mieć określone przeznaczenie, np. kredyt hipoteczny, kredyt konsumpcyjny, kredyt inwestycyjny itp.;
• Koszty — w przypadku kredytu, bank każdorazowo naliczy odsetki wynikające z oprocentowania oraz ewentualnie prowizje czy opłaty dodatkowe.

Co to jest pożyczka?

Pożyczki regulują w Polsce przepisy Kodeksu cywilnego. Art. 720. stanowi, że umowa pożyczki to przyniesienie na własność innej osoby (pożyczkobiorcy) pewnej określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, pod rygorem spłaty (na rzecz pożyczkodawcy) w takiej samej kwocie lub wartości i w określonym terminie. Pożyczki mogą być udzielane przez dowolne instytucje oraz osoby fizyczne (nie tylko banki). Gotówkę można przeznaczyć na dowolny cel. Dodatkowo przedmiotem umowy pożyczki wcale nie muszą być wyłącznie pieniądze. Umowę można zawrzeć też ustnie (do 1 000 zł) i całkowicie za darmo.

To oznacza, że pozabankowe firmy mogą udzielać darmowych pożyczek, ale też w innych przypadkach obowiązuje je ustawa o kredycie konsumenckim (co bywa mylące) oraz ustawa antylichwiarska — wprowadzona, aby koszty pozabankowych zobowiązań nie były zbyt wysokie.

Aktualnie w SMART Pożyczka możesz pożyczyć za darmo nawet 6 000 zł (RRSO 0%), jeśli tylko spełniasz warunki promocji.

(Oferta aktualna na dzień 02.06.2025 r.)

Podobieństwa między kredytem a pożyczką

Oba zobowiązania finansowe:

• Zawierane są między dwiema stronami;
• Posiadają termin spłaty, w którym należy je uregulować;
• Spłaca się, oddając udzielającemu kwotę główną, czyli kapitał.

Najistotniejsza różnica między kredytem a pożyczką

Pożyczka i kredyt to jednak tylko pozornie te same produkty finansowe. Kluczową różnicę między nimi stanowi źródło finansowania.

• Pożyczka może zostać zaciągnięta od dowolnego podmiotu, instytucji czy prywatnej osoby (np. członka rodziny, innego bliskiego lub nieznajomego);
• O kredyt możemy ubiegać się wyłącznie w bankach i w SKOK-ach.

Czym jeszcze różni się kredyt od pożyczki?

Zobacz wszystkie pozostałe, istotne z punktu widzenia konsumenta aspekty, różniące kredyt gotówkowy i pożyczkę:

1. Regulacje prawne:
   1. Kredyt — Prawo bankowe
   2. Pożyczka — Kodeks cywilny
2. Cel:
   1. Kredyt — musi posiadać określony w umowie cel;
   2. Pożyczka — można jej udzielić na dowolny cel.
3. Zabezpieczenie:
   1. Kredyt — pewne formy zabezpieczenia są wymagane;
   2. Pożyczka — zabezpieczenia są opcjonalne.
4. Koszty:
   1. Kredyt — umowa zawsze zawiera oprocentowanie, a często także prowizje, opłaty dodatkowe;
   2. Pożyczka — może być za darmo, czyli z RRSO (0%).
5. Forma zawarcia umowy:
   1. Kredyt — na piśmie pod rygorem nieważności
   2. Pożyczka — umowa nie musi być zawarta na piśmie, chyba że wartość pożyczki przekracza 1000 złotych lub jest zawierana między dwoma przedsiębiorcami.

Kredyt hipoteczny, a pożyczka hipoteczna

Omawiając, jakie są różnice pomiędzy kredytem a pożyczką, nie sposób nie wspomnieć o zobowiązaniach hipotecznych.

Kredyt hipoteczny

To celowy kredyt bankowy udzielany na zakup nieruchomości, takich jak dom, mieszkanie, działka budowlana, a także remont czy budowę. Kredyt hipoteczny jest zazwyczaj udzielany na długoterminowy okres (np. 20-30 lat), a nieruchomość, na którą kredyt jest udzielany, stanowi zabezpieczenie (hipotekę) dla banku.

Pożyczka hipoteczna

To zobowiązanie, którego zabezpieczeniem jest hipoteka na posiadanej nieruchomości, ale środki finansowe mogą być przeznaczone na dowolny cel. W przypadku pożyczki hipotecznej pożyczkobiorca nie musi określać, na co zostaną przeznaczone środki. Daje to większą dowolność w ich wykorzystaniu.

Kredyt i pożyczka — podsumowanie

Kredyt i pożyczka to dwa różne produkty finansowe, które mają swoje specyficzne cechy i zastosowania. Wybierając między kredytem a pożyczką, należy rozważyć cel finansowania, swoją indywidualną sytuację, wymogi zabezpieczenia oraz koszty związane z tymi rozwiązaniami.

• Kredyt to umowa pomiędzy bankiem a klientem, na mocy której bank udostępnia klientowi określoną kwotę pieniędzy na ustalony czas i cel. Klient zobowiązuje się do spłaty kapitału wraz z odsetkami oraz innymi opłatami wynikającymi z umowy.
• Pożyczka to umowa, w której „dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości”.

Kredyt uchodzi za bardziej opłacalny przy długoterminowych inwestycjach, takich jak zakup nieruchomości, ze względu na niższe oprocentowanie i stabilne warunki. Pożyczka jest dużo szerzej dostępna, nawet dla osób zadłużonych, ale może wiązać się z wyższymi kosztami. Kluczowe jest dokładne przeanalizowanie swoich możliwości i potrzeb, aby wybrać najbardziej odpowiedni produkt.

Pytania i odpowiedzi

Źródła

Ustawa Prawo Bankowe [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19971400939/U/D19970939Lj.pdf]

Ustawa o Kredycie Konsumenckim [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20111260715/U/D20110715Lj.pdf]

Kodeks Cywilny — umowa pożyczki [https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-cywilny-16785996/art-720]