Polskie przepisy regulujące kwestię pożyczek nie zamykają tego zagadnienia w wąskich ramach. Wręcz przeciwnie — pożyczka to bardzo szerokie pojęcie, mogące oznaczać zarówno zobowiązanie bankowe, jak i pozabankowe, zarówno pieniężne, jak i niepieniężne. W naszym artykule skupimy się na komercyjnych produktach rynku finansowego, które pod nazwą „pożyczka”, możemy znaleźć w bankach i firmach pożyczkowych. Zobacz nasze kompendium wiedzy na ten temat.

Pożyczka i kredyt — to samo?

Choć w codziennych rozmowach słów „kredyt” i „pożyczka” używamy zamiennie, zgodnie z prawem, to dwa różne produkty finansowe.

1. Kredyty opisuje ustawa o prawie bankowym, która jasno określa, że tylko banki i SKOK-i są upoważnione do udzielania tego typu celowych zobowiązań, które zawsze zawiera się na umowę w formie pisemnej.
2. Pożyczki reguluje kodeks cywilny, gdzie przeczytamy, że to po prostu przeniesienie własności określonej ilości pieniędzy lub rzeczy o określonej wartości — przez właściciela, na inną osobę. Z zastrzeżeniem, że ta sama ilość pieniędzy lub rzecz tego samego gatunku i o tej samej wartości zostanie mu zwrócona w czasie określonym umową, która jest wymagana na piśmie tylko wtedy, kiedy wartość pożyczki przekracza 1 000 zł.

Warto jednak wiedzieć, że jeśli zobowiązania udziela firma pożyczkowa (czyli kiedy mówimy np. o popularnych chwilówkach przez internet, a nawet pożyczkach dla zadłużonych), to musi ona działać również w myśl ustawy antylichwiarskiej oraz ustawy o kredycie konsumenckim. To dlatego legalnie działające instytucje tego typu uważa się za najbezpieczniejsze na pozabankowym rynku.

Dodatkowe różnice między pożyczką a kredytem

Poza podstawą prawną, pożyczki i kredyty różnią także:

• Wierzyciele — pożyczkodawcą może być bank, firma pożyczkowa, a także osoba prywatna, kredytodawcą — tylko bank lub spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa;
• Cel, na jaki zostaną wydane środki — w przypadku pożyczki nie musi być określony, a w sytuacji, w której zaciągamy kredyt — jest on wpisany w umowę;
• Formalności — proces ubiegania się o kredyt jest zwykle bardziej czasochłonny i wymagający spełnienia większej ilości kryteriów, podczas gdy pożyczki mogą być udzielone wyłącznie na dowód osobisty lub pożyczki bez sprawdzania baz, jeśli np. zdecydujemy się na skorzystanie z pomocy osoby prywatnej.

Choć wszystkie kredyty są pewną szczególną formą pożyczki, to nie każda pożyczka może być nazywana kredytem, Zobaczmy więc jakie mamy możliwości, jeśli chodzi o rodzaje finansowania na polskim rynku bankowym i pozabankowym. 

Rodzaje kredytów bankowych

Najpopularniejsze kredyty, które instytucje finansowe umieszczają w swoich ofertach, a zarazem najchętniej zaciągane zobowiązania bankowe, to:

• Linia kredytowa — dodatkowe środki z kredytu odnawialnego, które możemy wykorzystywać w ramach swojego konta bankowego „ponad” to, co sami na nim zgromadziliśmy. To tzw. kredyt w rachunku bieżącym, z którego wypłacamy pieniądze do wysokości przyznanego limitu. Jeśli nasza miesięczna wypłata, to 4 500 zł, a umowa kredytu odnawialnego opiewa na 1 000 zł, to w danym miesiącu możemy wydać łącznie 5 500 zł. Każdy nowy wpływ na konto, w pierwszej kolejności odnawia kwotę limitu.
• Kredyt hipoteczny — zobowiązanie przeznaczane wyłącznie na cele związane z nieruchomością, która posiada w księdze wieczystej wpis hipoteki zabezpieczający tego typu kredyt. Najczęściej zaciąga się go na wysoką kwotę i długoterminowo — na zakup, budowę lub ewentualnie remont nieruchomości.
• Karta kredytowa — środek płatniczy, który służy do obsługi odnawialnego limitu kredytowego. Od karty debetowej odróżnia ją właściciel środków, które wydaje się z jej pomocą. Nie pochodzą one bowiem ze zgromadzonego przez jej użytkownika kapitału na rachunku osobistym, tylko z konta należącego do banku.
• Kredyt konsolidacyjny — jest nazywany kredytem oddłużeniowym, ponieważ umożliwia połączenie wcześniejszych zobowiązań finansowych i otrzymanie nowych warunków spłaty. Dzięki połączeniu wielu różnych rat w jedną możemy zmniejszyć w skali miesiąca wydatek związany z regulowaniem należności.
• Kredyt refinansowy — refinansowanie polega na zaciągnięciu kolejnego zobowiązania w innej instytucji — nowe środki zostają przeznaczone na pokrycie dotychczasowego kredytu, a my zyskujemy lepsze warunki spłaty. Na przykład niższe oprocentowanie.

Rodzaje pożyczek pozabankowych

To, jak wygląda w tej chwili rynek pożyczek pozabankowych, zawdzięczamy firmom pożyczkowym i ich umiejętności dopasowywania ofert do potrzeb konsumentów. Prawo daje tego typu instytucjom dużą dowolność, a więc to one (do pewnego stopnia) ustalają warunki, na jakich można zdobyć dodatkowy zastrzyk gotówki w sektorze pozabankowym.

Najpopularniejsze oferty, to:

Pożyczki krótkoterminowe, czyli chwilówki — cechują je umowy na stosunkowo niskie kwoty i 30-dniowy czas spłaty (czasami 60-dniowy). Często można zaciągnąć je w promocji na zerowe RRSO, czyli oddać tylko tyle, ile pożyczono — bez kosztów wynikających z oprocentowania czy prowizji.

Pożyczki ratalne — do złudzenia przypominają kredyty gotówkowe. Można w ten sposób pożyczyć nieco większe kwoty (niż w przypadku chwilówek) i oddać w transzach. Okres spłaty to od 3 do nawet 60 miesięcy.

Pożyczki konsolidacyjne — działają na takiej samej zasadzie, co kredyty konsolidacyjne. Są przeznaczone dla osób zadłużonych.

Pożyczki hipoteczne — pożyczki zabezpieczone hipoteką i kredyty hipoteczne to z kolei dwa zupełnie różne produkty, które łączy jedynie to, że oba zobowiązania skutkują wpisem hipoteki do księgi wieczystej. Pożyczka tego typu może być zaciągnięta wyłącznie przez właściciela działki, domu, lokalu czy mieszkania — nie można z niej więcej skorzystać na zakup nieruchomości. Środki można za to wydać na dowolny cel.

Sprawdź: Czym różni się kredyt hipoteczny od pożyczki hipotecznej?

Pozabankowe karty kredytowe — są bliźniaczo podobne do swoich bankowych odpowiedników, czyli obsługują odnawialny limit kredytowy, którego wysokość zawarta jest w umowie i zależy od potrzeb i poziomu zdolności kredytowej wnioskującego.

Jakie zobowiązanie wybrać?

Oczywiście to, z jakiego kredytu czy pożyczki najlepiej skorzystać, zależy od wielu czynników.

M.in. od:

• Celu, jaki chcemy osiągnąć dzięki finansowaniu.

Jeżeli zamierzamy kupić dom — wybierzemy kredyt hipoteczny.

Jeśli pragniemy połączyć swoje zobowiązania w jedną ratę — kredyt konsolidacyjny lub pożyczkę konsolidacyjną;

• Zdolności kredytowej — jeżeli jest wysoka, najprawdopodobniej naszym pierwszym wyborem będzie bank, jeśli nieco niższa, większe szanse na uzyskanie środków, możemy mieć w firmie pożyczkowej;
• Historii spłaty zobowiązań- jeśli posiadamy negatywne wpisy w bazach dłużników, być może w pierwszej kolejności zainteresują nas pozabankowe pożyczki bez BIK.
• Rezerwy czasowej — jeśli dodatkowych pieniędzy potrzebujemy „na już”, warto byśmy sprawdzili pozabankowe pożyczki online, o które często można wnioskować 24/7, bez konieczności dostarczania jakichkolwiek zaświadczeń.
• Dostępu do własnego konta — jeżeli nie dysponujemy rachunkiem bankowym, bo np. założyliśmy je ze współmałżonkiem lub jest ono zajęte przez komornika, możemy skorzystać z pożyczek na czek GIRO (wypłata następuje wtedy na podstawie otrzymanego kodu w placówce poczty polskiej) lub pożyczek z obsługą domową;
• Źródła dochodów — jeśli nie wykonujemy swoich obowiązków zawodowych na podstawie umowy o pracę czy własną działalność (mamy umowę cywilnoprawną, rentę, stypendium czy alimenty), większe szanse na dodatkowy zastrzyk gotówki zapewni nam złożenie wniosku w firmie pożyczkowej, która akceptuje różne źródła zarobków.

Przykłady tego typu można mnożyć w nieskończoność, ale to od naszej indywidualnej sytuacji zależy, która dokładnie oferta, będzie tą najkorzystniejszą.