Podczas wypełniania formularza dyspozycji przelewu, wystarczy drobna pomyłka w numerze konta, by pieniądze trafiły do niewłaściwego adresata – warto dokładnie weryfikować poprawność wpisywanego ciągu liczb. To właśnie od niego zależy, gdzie trafi nasza gotówka.

Błędy mogą jednak zdarzyć się każdemu. Co wtedy zrobić i jak można cofnąć przelew? Wszystko dokładnie wyjaśniamy poniżej.

Czy bank musi sprawdzać poprawność danych do przelewu?

Bank wykona każdy zadysponowany przez nas przelew, jeśli w okienku na numer konta wprowadzimy poprawny, 26-cyfrowy identyfikator rachunku. Nie ma przy tym znaczenia, czy w polu na dane lub adres odbiorcy wpisaliśmy zgodne z prawdą informacje, ponieważ instytucja przed księgowaniem transakcji nie potwierdza, do kogo należy numer konta adresata.

Z jednej strony taki brak podwójnej weryfikacji jest wygodny dla nadawcy – pozwala na wykonanie przelewu szybko, nawet jeśli nie znamy adresu czy pełnego imienia i nazwiska osoby, której pragniemy przelać gotówkę. Z drugiej strony – rodzi większe ryzyko pomyłek i nadużyć.

Na co zwrócić uwagę dokonując przelewu

By przelew nie stał się pomyłką, którą trudno odkręcić, należy upewnić się, że dysponujemy poprawnym numerem konta odbiorcy i wpisujemy na stronie banku (czy też w aplikacji) odpowiedni ciąg znaków.

• Jeżeli wprowadzamy numer rachunku bankowego adresata ręcznie, cyfra po cyfrze, powinniśmy kilkukrotnie sprawdzić, czy nigdzie nie popełniliśmy błędu.

• Po wpisaniu numeru konta do formularza dyspozycji, większość banków wyświetli informację na temat tego, która instytucja prowadzi dany rachunek. Jeżeli nazwa banku zgadza się z tą, podaną nam przez osobę, do której mają trafić środki – mamy kolejne potwierdzenie, że numer konta najprawdopodobniej jest poprawny.

• Posiadając dane do przelewu w formie elektronicznej, możemy dodatkowo zminimalizować ryzyko pomyłki, kopiując numer i wklejając w odpowiednie pole.

• Pamiętajmy, że kiepskie światło, niewyspanie czy alkohol nie są naszymi sprzymierzeńcami w sytuacji kiedy potrzebujemy dokładności i skupienia.

Wykonywanie przelewu i możliwe błędy

Niepoprawny numer konta odbiorcy to niejedyny błąd, który może nam się przytrafić podczas wykonywania przelewu.

Pozostałe to:

• Nieprawidłowa kwota – jeżeli kwota, którą wprowadzimy, jest za niska, wystarczy, że uzupełnimy płatność kolejnym przelewem, jeżeli zbyt wysoka – będziemy musieli ubiegać się o zwrot u odbiorcy.
• Błędne dane odbiorcy – jeżeli numer konta był poprawny, kwota i tak trafi na zidentyfikowany dzięki niemu rachunek.
• Błędny tytuł przelewu – nie wygeneruje to żadnych nieprawidłowości na linii my – bank – odbiorca, jednak może utrudnić mu weryfikację dokonanej płatności. Najlepiej skontaktować się z adresatem transakcji i poinformować go o pomyłce.

Jak widzimy, zwykle wyłącznie sytuacja transferu gotówki na rachunek, którym posługuje się ktoś inny, rodzi poważne problemy i chęć wycofania przez nas dyspozycji przelewu.

Czy można cofnąć przelew?

Niektóre przelewy da się wycofać, a w przypadku innych, taka operacja będzie niewykonalna. To, czy nasz przelew będzie możliwy do anulowania, zależy od:

• systemu, w jakim ma zostać/został wykonany (np. Elixir, Express Elixir, BLIK);
• daty planowanej realizacji transakcji – możemy bowiem dokonywać przelewów bieżących oraz odroczonych (zaplanowanych na kolejne dni);
• czasu naszej reakcji, czyli, innymi słowy, momentu, w którym zorientujemy się, że zadysponowany przez nas transfer środków jednak nie powinien mieć miejsca.

Zlecając przelew w internecie, w miażdżącej większości przypadków korzystamy z systemu Elixir – możemy nie zdawać sobie z tego sprawy, jednak jest to funkcjonujący już od 1994 roku system rozliczeń międzybankowych, który działa zgodnie z ustalonym przez Krajową Izbę Rozliczeniową (KIR) harmonogramem sesji – najczęściej trzech w każdym dniu roboczym.

1. By wycofać przelew bieżący, który ma zostać zrealizowany w systemie Elixir, musimy skontaktować się z naszym bankiem — telefonicznie, udając się do placówki lub online — i złożyć taką dyspozycję. Pracownik banku poinformuje nas, czy zdążyliśmy przed najbliższą sesją Elixir, czy przelew już wyszedł i nic nie możemy na to poradzić.
2. Wycofanie przelewu odroczonego (czyli z przyszłą datą) jest najczęściej możliwe zarówno po kontakcie z pracownikiem banku, jak i samodzielnie, w bankowości internetowej lub aplikacji.
3. Przelewy, których sesja KIR została już uruchomiona oraz te, dokonywane na konta obsługiwane przez ten sam bank, który prowadzi również nasz rachunek, a także transakcje natychmiastowe (np. Express Elixir) są księgowane na koncie odbiorcy w kilka chwil i nie da się ich cofnąć.

Jak cofnąć przelew?

By spróbować cofnąć omyłkowy przelew, należy w pierwszej kolejności sprawdzić godziny sesji Elixir w swoim banku. Jeżeli zareagowaliśmy w porę i mamy jeszcze trochę czasu, większość banków umożliwi nam cofnięcie transakcji na trzy sposoby:

1. Podczas osobistej wizyty w oddziale banku
   Pamiętajmy jednak, że upływające minuty działają na naszą niekorzyść, więc jeśli faktycznie zdecydujemy się na dojazd do placówki, przygotujmy zawczasu dane przelewu, który chcemy anulować, aby pracownik mógł odpowiednio szybko zareagować.
2. W toku rozmowy telefonicznej z pracownikiem banku
   Dzwoniąc na infolinię instytucji bankowej, po potwierdzeniu swojej tożsamości i podaniu danych błędnego przelewu, konsultant również powinien być w stanie przetworzyć nasz ustny wniosek o anulowanie go.
3. Poprzez narzędzia elektroniczne – bankowość internetową lub aplikację
   Z reguły wystarczy odszukać zakładkę „transakcje oczekujące” lub kliknąć dany przelew w historii konta, by ukazała się funkcja anulowania go.

A co w sytuacji kiedy pieniądze zdążyły już opuścić nasze konto, ale był to wynik naszej pomyłki i chcemy odzyskać środki? Bank powinien nam pomóc, choć w praktyce ma to różny rezultat.

Błędny przelew — jakie obowiązki ma bank?

Zgodnie z ustawą regulującą usługi płatnicze, bank jest zobligowany do pomocy swoim klientom w zakresie odzyskiwania błędnie przelanej gotówki.

W art. 143. czytamy:

Jeżeli unikatowy identyfikator podany przez użytkownika jest nieprawidłowy, dostawca nie ponosi odpowiedzialności […] jest jednak obowiązany podjąć działania w celu odzyskania kwoty transakcji płatniczej. Strony mogą zastrzec w umowie, że dostawca ma prawo pobrać od użytkownika opłatę za odzyskanie środków.

Pomoc banku jest jednak często droga i ogranicza się do skontaktowania się z błędnym adresatem celem poinformowania go, że ma 30 dni na oddanie środków na tzw. rachunek techniczny. Jeżeli nasze pieniądze zostaną tam przelane – odzyskamy je, jeżeli nie – musimy wystąpić na drogę sądową z powództwem przeciwko odbiorcy omyłkowego przelewu.

Odbiorca nie chce zwrócić przelewu — co zrobić?

Jeżeli nasze środki przez pomyłkę trafiły do niewłaściwego nadawcy, ale jest on uczciwą, działającą zgodnie z przepisami osobą – zorientuje się, że jego rachunek zasiliła kwota, którą nie ma prawa rozporządzać i dokona transakcji zwrotnej lub zostanie poinformowany o całej sytuacji przez bank i zgodnie z instrukcjami, które prześle instytucja, dokona zwrotu.

Brak jednej z opisanych wyżej reakcji to tzw. bezpodstawne wzbogacenie opisane w art. 405 kodeksu cywilnego.

Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Jak zwrócić błędnie otrzymany przelew?

By uniknąć pozwu, kiedy otrzymamy z banku wiadomość, że na nasze konto w wyniku błędu wpłynęła pewna kwota pieniędzy, najlepiej jak najszybciej (a maksymalnie w ciągu 30 dni), dokonajmy transakcji na wskazany przez bank rachunek. To konto techniczne gwarantujące anonimowość.

Bank po zaksięgowaniu wpływu zajmie się dalszą relokacją gotówki i w ciągu jednego dnia roboczego trafi ona do pierwotnego nadawcy.

Przelew zwrotny na rachunek techniczny jest oczywiście bezpłatny.

Jak cofnąć przelew BLIK?

Przelew BLIK należy do grupy transakcji natychmiastowych. To oznacza, że wysłane w ten sposób pieniądze trafiają na konto odbiorcy w kilka sekund i cofnięcie go jest niemożliwe. Z brakiem możliwości anulowania spotkamy się także w przypadku przelewów PayPal.

Błędny adresat przy natychmiastowych operacjach tego typu, oznacza konieczność wysłania za pośrednictwem banku wiadomości do odbiorcy z żądaniem zwrotu. Procedurę tę opisaliśmy powyżej.